3 bacı dolması Azərbaycan mətbəxinin ən sevilən yeməklərindən biridir. Bu dolmanın adı, üç əsas tərəvəzdən – badımcan, pomidor və bibərdən ibarət olmasından irəli gəlir. Bu yemək Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində bişirilsə də, çox qədim tarixə malikdir və yerli mətbəximizin ayrılmaz bir hissəsinə çevrilib. Dolmanın tərkibində qiymə, düyü, soğan və müxtəlif ədviyyatlar var ki, bu da yeməyin ləzzətini artırır. Hər ev xanımı bu dolmanı özünəməxsus şəkildə hazırlasa da, əsas qaydalar dəyişmir. 3 bacı dolması adətən yay aylarında təzə tərəvəzlərin mövsümündə hazırlanır və qonaqlıqların ayrılmaz hissəsidir. Yemək hazırlamaq üçün əvvəlcə tərəvəzlərin içi çıxarılır, sonra qiymə ilə doldurularaq qazana düzülür. Dolmaların üzərinə pomidor və ya turşulu su əlavə edilərək zəif odda bişirilir. 3 bacı dolması Azərbaycan mətbəxinin qədim ənənələrini yaşadan yeməklərdən biridir və süfrələrdə xüsusi yer tutur.
3 bacı dolması resepti hər bölgə və ailədə fərqli ola bilər, lakin əsas tərkib dəyişməzdir. Bu resept üçün badımcan, pomidor və bibərdən istifadə olunur, onların içi oyulub boşaldılır və dolmanın içliyi ilə doldurulur. Qiyməyə soğan, düyü və zövqə görə ədviyyatlar əlavə edilir. Hazırlanan içlik diqqətlə tərəvəzlərin içərisinə doldurulur və dolmalar qazana yığılır. Üzərinə tomat pastası və su əlavə edilərək zəif odda bişirilir. Bişmə müddəti orta hesabla 45 dəqiqədir. Hər ailənin öz resepti olsa da, bu yeməyin dadı həmişə möhtəşəm olur. Əsas tərkiblər badımcan, pomidor və bibərdir, və hazırlıq prosesi ilə ədviyyatlar adətən oxşardır.
3 bacı dolması necə hazırlanır sualını verənlər üçün proses aydındır. Əvvəlcə badımcan, pomidor və bibər kimi tərəvəzlər seçilir, təmizlənir və içləri diqqətlə oyulur. Dolmanın içliyi qiymə, düyü, soğan və ədviyyatlardan ibarətdir. Bəzi reseptlərdə içliyə göyərti də əlavə olunur. Doldurulmuş tərəvəzlər qazana yığılır, üzərinə pomidor sousu əlavə edilərək bişirilir. Dolmanın bişmə temperaturuna və vaxtına diqqət yetirmək vacibdir, çünki bu, dolmaların yumşaq və eyni zamanda dağılmaması üçün əhəmiyyətlidir.
3 bacı dolmasının hazırlanması diqqət və incəlik tələb edir. İlk olaraq, tərəvəzlərin təmiz və eyni ölçüdə olması vacibdir. Dolmanın içliyi üçün qiymə, düyü və qızardılmış soğandan istifadə olunur. İçlik çox quru və ya çox nəm olmamalıdır, çünki bu, yeməyin dadına və dolmaların formasına təsir edir. Dolmalar hazırlandıqdan sonra qazana yığılır, üzərinə su əlavə edilərək orta odda bişirilir. Dolmanın tam dadını əldə etmək üçün bişirmə müddətinə diqqət yetirilməlidir. Limon və ya nar əlavə etmək yeməyin dadını daha zənginləşdirə bilər.
Ənənəvi olaraq qazanda bişirilən dolmalar, son dövrlərdə sobada da bişirilir. 3 bacı dolması duxovkada hazırlanma qaydası yeməyin daha yüngül və sağlam olmasını təmin edir. Dolmalar əvvəlcə tərəvəzlərin içliyi doldurulub soba sinisinə düzülür. Üzərinə zeytun yağı və tomat sousu əlavə edilir, sonra isə sobada yavaş-yavaş bişirilir. Bu üsul dolmanın ləzzətini və tərəvəzlərin tam bişməsini təmin edir. Dolmalar təxminən 45 dəqiqə ərzində 180 dərəcədə bişirilir.
3 bacı dolması sobada bişirilərkən, daha az yağlı və yüngül olur. Dolmalar yavaş-yavaş bişirildiyi üçün tərəvəzlər möhkəm qalır və içlik bərabər bişir. Tərəvəzlərin üzərinə bir qədər zeytun yağı sürtülərək xüsusi dad qatılır. Sobada bişən dolmaların üzərinə göyərti əlavə edilərək süfrəyə təqdim edilir. Sobada bişmiş dolmalar sağlam qidalanmaya üstünlük verənlər üçün ideal seçimdir.
3 bacı dolması bişirərkən istifadə edilən tərəvəzlər təzə və möhkəm olmalıdır. Badımcan, pomidor və bibər düzgün seçilmədikdə dolma bişərkən əzilib dağılır. İçlik çox quru və ya çox nəm olmamalıdır. Yeməyin bişirilmə müddəti və temperaturu da əhəmiyyətlidir. Dolmaların üzərinə qoyulan pomidor və sous miqdarı da vacibdir, çünki bu, yeməyin turşuluğunu və şirinliyini tənzimləyir.
3 bacı dolması Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində fərqli üsullarla hazırlanır. Şəki bölgəsində bu dolmanın içliyi ədviyyatlarla daha zəngin olur, Quba bölgəsində isə əsasən quzu əti istifadə olunur. Cənub bölgələrində dolma daha acı və turş dadlara malikdir. Gəncə bölgəsində dolma daha çox soğanla və az ədviyyatla hazırlanır. Dağlıq Qarabağda dolmanın içliyinə qoz əlavə edilir. Hər bölgənin özünəməxsus hazırlanma qaydası vardır, bu da dolmanı daha da maraqlı edir.
